Υπουργείο Πολιτισμού: Θωρακίζεται και αναδεικνύεται ο προϊστορικός οικισμός του Σέσκλου στη Μαγνησία

Στην ολοκληρωμένη προστασία και ανάδειξη του προϊστορικού οικισμού του Σέσκλου Α και Β στην Αισωνία Μαγνησίας προχωρά το υπουργείο Πολιτισμού.

Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει προτάσεις για τη συνολική ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου, μέσω επεμβάσεων στερέωσης των αρχαίων καταλοίπων, βελτίωσης της προσβασιμότητας και διαχείρισης των επισκεπτών, αλλά και έργων αντιπλημμυρικής θωράκισης του ιδιαίτερα σημαντικού αρχαιολογικού χώρου. Ο οικισμός του Σέσκλου έχει υποστεί ζημιές τόσο από την πυρκαγιά του 2023, όσο και από τον Daniel. Τα έργα προστασίας και θωράκισης από τα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής στον αρχαιολογικό χώρο χρηματοδοτούνται από τη χορηγία της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών προς το Υπουργείο Πολιτισμού για την αποκατάσταση των μνημείων που επλήγησαν από τον Daniel, συνολικού προϋπολογισμού 10.000.000 ευρώ.

Υπουργείο Πολιτισμού: Θωρακίζεται και αναδεικνύεται ο προϊστορικός οικισμός του Σέσκλου στη Μαγνησία

Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Ο αρχαιολογικός χώρος του Σέσκλου, στη Θεσσαλία, είναι ένας από τους σημαντικότερους και αρχαιότερους νεολιθικούς οικισμούς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Αναπτύχθηκε στο λόφο Καστράκι και στη γύρω περιοχή, κοντά στο σημερινό χωριό Σέσκλο και χρονολογείται από την αρχή της Νεολιθικής Εποχής (7η χιλιετία π.Χ.) έως τη Μέση Εποχή του Χαλκού (2η χιλιετία π.Χ.), με ακμή στην 5η χιλιετία π.Χ. κατά τη Μέση Νεολιθική περίοδο. Η περίοδος αυτή ταυτίζεται με το λεγόμενο «πολιτισμό του Σέσκλου» κατά την οποία αναπτύχθηκε και βελτιώθηκε σημαντικά η τεχνική όπτησης των πήλινων σκευών και η γραπτή διακόσμησή τους. Καθώς αποτελεί το παλαιότερο δείγμα στον ελληνικό χώρο, όπου αναγνωρίζεται η αρχιτεκτονική των κτισμάτων και η οργάνωση ενός οικισμού, κατέχει σημαντική θέση στην εξέλιξη της αρχιτεκτονικής. Η διατήρηση του εντυπωσιακού Μεγάρου και τμημάτων των περιβόλων, τα οποία αποτελούν τον πυρήνα των οικοδομικών καταλοίπων της Νεότερης Νεολιθικής περιόδου, προσφέρει ένα μοναδικό δείγμα της εξέλιξης των οικισμών και της αρχιτεκτονικής της εποχής. Η προστασία του αρχαιολογικού χώρου, και συγκεκριμένα των τοίχων και των θεμελίων του Σέσκλου Α και Β, αποτελεί ένα δύσκολο και πολύπλευρο αντικείμενο εξαιτίας της σπουδαιότητας των ευρημάτων, της ευπάθειας των οικοδομικών καταλοίπων και της παθογένειας του γηλόφου που καλύπτει τα αρχαία λείψανα. Στο παρελθόν έχουν γίνει εργασίες προστασίας, αλλά μετά την παρέλευση είκοσι και πλέον χρόνων από τις τελευταίες επεμβάσεις, την πυρκαγιά και τις πλημμύρες του 2023, από τις οποίες επλήγη ο αρχαιολογικός χώρος, εντοπίζονται σημαντικά προβλήματα που αφορούν στη διατήρηση των οικοδομικών καταλοίπων, αλλά και στην αναγνωσιμότητα του χώρου. Στόχος μας είναι η όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη διαχείριση των προβλημάτων αυτών, τη βελτίωση της προσβασιμότητας και της αναγνωσιμότητας του προϊστορικού οικισμού καθώς παρουσιάζει σταθερά αυξανόμενη επισκεψιμότητα, τα τελευταία χρόνια. Τα κυριότερα προβλήματα που εντοπίζονται στον αρχαιολογικό χώρο σχετίζονται με την αναλημματική λειτουργία κάποιων τοίχων, την υποσκαφή των θεμελιώσεων, τη μη αντίληψη των χώρων και των οικοδομικών φάσεων, τις νεότερες κατασκευές από σχιστόπλακες που συγχέονται με τις αρχαίες κατασκευές, τη διάβρωση της μαγούλας και τη διαχείριση των ομβρίων. Ευχαριστώ την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, την Πρόεδρο Μελίνα Τραυλού και τα μέλη του ΔΣ, για την υποστήριξή τους προς το Υπουργείο Πολιτισμού για την αποκατάσταση των πληγέντων μνημείων από τις καταστροφικές πλημμύρες του 2023».

Τι προτείνει η μελέτη

Η αρχιτεκτονική μελέτη στερέωσης, αποκατάστασης και ανάδειξης των οικοδομικών καταλοίπων του προϊστορικού οικισμού Σέσκλου Α και Β είχε συντονιστικό ρόλο στο σύνολο των μελετών, με στόχο τη διαμόρφωση λύσεων για την προστασία και την αποκατάσταση των οικοδομών καταλοίπων, καθώς και την ανάδειξη του χώρου με ήπιες παρεμβάσεις, συμβατές με τον χαρακτήρα του χώρου, ώστε να βελτιωθεί η αναγνωσιμότητα και επισκεψιμότητά του. Η πρόταση οργάνωσης του χώρου στο Σέσκλο Α αφορά στη διατήρηση της υφιστάμενης πορείας επίσκεψης, η οποία επιβλήθηκε από την γεωμορφολογία της μαγούλας και τα κατάλοιπά της. Με στόχο να είναι περισσότερο ευανάγνωστος ο χώρος από τους επισκέπτες, διαμορφώνονται δύο διακριτές περιοχές, του μεγάρου και της ομάδας των οικιών, όπου ο επισκέπτης μπορεί να προσλάβει μια χαρακτηριστική εικόνα του μοναδικού οικισμού που αποτελεί την περίοδο του «πολιτισμού του Σέσκλου».

Στην Ακρόπολη προτείνεται η απομάκρυνση των κατασκευών των δεκαετιών του 1970 και 1980 από σχιστόλιθους, οι οποίες συχνά συγχέονται με τις αυθεντικές κατασκευές και η διαμόρφωση νέας διαδρομής περιήγησης που να επιτρέπει και την πρόσβαση αμαξιδίων. Η διαδρομή κατασκευάζεται στην ίδια θέση με την υφιστάμενη. Κατά μήκος της νότιας παρειάς κατασκευάζεται τάφρος απομάκρυνσης των ομβρίων υδάτων. Η διαδρομή ανόδου προς τα νοτιοδυτικά της Ακρόπολης καταργείται. Παράλληλα, δρομολογούνται εργασίες συντήρησης των υφιστάμενων κτηρίων (εισόδου, γραφείων και αποθηκών). Εξωτερικά της κεντρικής εισόδου εξελίσσονται οι διαδικασίες που αφορούν στην αλλαγή της κλίσης του δρόμου, αλλά και στη διευθέτηση των υδάτων στην απόληξη του δρόμου.

Με βάση τα συμπεράσματα της στατικής μελέτης στερέωσης, αποκατάστασης και ανάδειξης των οικοδομικών καταλοίπων επεκτείνεται ο υπάρχων τοίχος αντιστήριξης, αποκαθίσταται ο λόφος στη θέση της νότιας κατολίσθησης και η ενισχύεται η υποθεμελίωση κατασκευών. Η μελέτη αποστράγγισης για τη διαχείριση των επιφανειακών υδάτων των οικοδομικών καταλοίπων περιλαμβάνει την προστασία του αρχαιολογικού χώρου από τις πλημμυρικές απορροές, τη διαχείριση των επιφανειακών απορροών στα οικοδομικά κατάλοιπα των προϊστορικών οικισμών καθώς και στους υπόλοιπους χώρους. Παράλληλα, δρομολογείται η εκπόνηση ειδικής φυτοτεχνικής μελέτης, η οποία περιλαμβάνει σχέδιο διαχείρισης της αυτοφυούς βλάστησης στην περιοχή των οικοδομικών καταλοίπων, με στόχο την αξιοποίηση ειδών που προστατεύουν από την επιφανειακή διάβρωση και αναδεικνύουν τα κατάλοιπα, καθώς και την προσθήκη κατάλληλης καλλωπιστικής βλάστησης που να εξυπηρετεί λειτουργικούς σκοπούς όπως η σκίαση σε κατάλληλα σημεία, η ανάδειξη οδεύσεων και ορίων.

Ο αρχαιολογικός χώρος, συνολικής έκτασης 40 στρεμμάτων περίπου, περιλαμβάνει τα οικοδομικά κατάλοιπα στο λόφο Καστράκι, την Ακρόπολη (Σέσκλο Α), και το Σέσκλο Β στην πλαγιά, τα οποία αποτελούνται κυρίως από σπίτια, πυκνά διατεταγμένα, κατασκευασμένα από λίθινα θεμέλια και πλίνθινη ανωδομή, δοκούς και καμινάδες. Ο οικισμός είχε γνωρίσει και άλλες φάσεις (Σέσκλο Γ, Δ και Ε). Ο οικισμός καταστράφηκε από φωτιά στο τέλος της 5ης χιλιετίας π.Χ., αλλά ξανακατοικήθηκε κατά τη Νεότερη Νεολιθική περίοδο, όμως, μόνο στο Καστράκι. Την περίοδο αυτή οικοδομήθηκε στο ψηλότερο σημείο το «μέγαρο», που καταλάμβανε το κεντρικό τμήμα του νέου οικισμού και περιβαλλόταν από σύστημα κυκλικών λίθινων περιβόλων. Ο οικισμός εξακολούθησε να κατοικείται μέχρι και την Πρώιμη και Μέση Εποχή του Χαλκού.