Το τελευταίο διάστημα η γαστρεντερίτιδα βρίσκεται σε έξαρση με αποτέλεσμα άτομα που εντάσσονται στις ευπαθείς ομάδες, αλλά και όχι μόνο, να ταλαιπωρούνται από τον ιό, αλλά και από κάθε άλλο ιό, αφού η εποχή και οι κλιματολογικές συνθήκες είναι «ιδανικές» για την έξαρση ασθενειών! Παράλληλα αρχισαν να καταγράφονται και τα πρα κρούσματα γρίππης.
Σε κλοιό γρίπης βρίσκεται ήδη Ευρώπη. Το στέλεχος Α(Η3Ν2) της γρίπης αναδεικνύεται στο κυρίαρχο στέλεχος του εφετινού κύματος γρίπης – όπως άλλωστε είχαν δείξει τα στοιχεία από τις χώρες του νοτίου ημισφαιρίου.
Ουκρανία και Φινλανδία εμφανίζουν υψηλή δραστηριότητα γρίπης τις τελευταίες ημέρες σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης Νοσημάτων (European Centre Disease Control, ECDC). Σε ανοδικό ρυθμό κινείται το κύμα της γρίπης στην Πορτογαλία, την Ιρλανδία, τη Σουηδία, την Ελβετία, την Αυστρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ολλανδία.
Μικρότερη δραστηριότητα καταγράφεται –ακόμη- στις Βαλκανικές χώρες, αλλά όπως αναφέρουν οι ειδικοί του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) η επέλαση της γρίπης στην Ελλάδα και τις όμορες χώρες είναι θέμα λίγων ημερών.
Τις δέκα πρώτες ημέρες του νέου έτους αναμένεται ότι τα περιστατικά της γρίπης θα αυξηθούν σημαντικά και στην Ελλάδα. Μέχρι και σήμερα έχουν καταγραφεί έξι επιβεβαιωμένα κρούσματα γρίπης, στην πλειοψηφία τους τύπου Α(Η3Ν2), εκ των οποίων το ένα ήταν θανατηφόρο.
Η γαστρεντερίδα
Όπως δήλωσε στο ΤΝ ο Ειδικός Παθολόγος Αθανάσιος Μητρομάρας «υπάρχει εποχική έξαρση όλων των ιώσεων, όπως εξάλλου αναμένεται την εποχή αυτή. Μεταξύ των ιώσεων αυτών είναι και η ιογενής γαστρεντερίτιδα και οι λοιμώξεις του αναπνευστικού. Η ιογενής γαστρεντερίτιδα οφείλεται σε διάφορους ιούς και όχι σε μόνο έναν, και εκδηλώνεται κυρίως με συμπτώματα στο γαστρεντερικό, όπως διάρροιες, εμέτους, ναυτία, πόνο στην κοιλιά και μυϊκούς πόνους. Περισσότερο μας ανησυχούν οι ευπαθείς ομάδες, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, ασθενείς με χρόνια προβλήματα υγείας και ανοσοκατασταλμένοι.
Ο λόγος που κινδυνεύουν περισσότερο τα άτομα που εντάσσονται στις κατηγορίες αυτές είναι ελέω αφυδάτωσης από εμέτους και διάρροιες. Περισσότερο πρέπει να προσέχουν και να προσέχουμε τα άτομα των ομάδων αυτών για την εμφάνιση των συμπτωμάτων, τα οποία αν παρατείνονται πρέπει να επικοινωνήσουν σίγουρα με τον οικογενειακό τους γιατρό. Η νόσος μεταδίδεται από τον πάσχοντα από 48 έως και 72 ώρες μετά την ύφεση των συμπτωμάτων. Καλό θα ήταν σαν μέτρα πρόληψης, όποιος έχει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας, οπωσδήποτε να κάνει καλό πλύσιμο των χεριών του, τόσο ο ίδιος όσο και οι υπόλοιποι, να μην ασχολείται με την παρασκευή τροφίμων, να μην επισκέπτεται χωρίς ιδιαίτερο λόγο γηροκομεία και νοσοκομεία. Αν αφορά κάποιο παιδί, καλό θα ήταν να μην πάει στο σχολείο για κάποιες μέρες, για επιδημιολογικούς λόγους, για να μην διασπείρει την λοίμωξη. Αν ωστόσο τα συμπτώματα παραταθούν ο πάσχοντας ας επικοινωνήσει με τον οικογενειακό γιατρό, διαφορετικά, αν τα συμπτώματα επιμένουν καλό είναι να επισκεφτεί το νοσοκομείο. Συνήθως οι ιώσεις παρουσιάζονται πρώτα στα παιδιά, διότι δεν ακολουθούν μέτρα προφύλαξης, βάζουν συχνά τα χέρια τους στο στόμα και την μύτη τους, χωρίς να τα πλένουν πολύ συχνά. Συνεπώς μέσα από το σχολικό περιβάλλον τους, διασπείρεται η λοίμωξη. Στη διόγκωση της γαστρεντερίτιδας και όποιας άλλης λοίμωξης μπορεί να συναντήσουμε «βοηθούν» οι περιβαλλοντολογικές συνθήκες. Το χειμώνα, λόγω του κρύου μαζευόμαστε σε κλειστό περιβάλλον και αυτό ευνοεί την μετάδοση των λοιμώξεων, ενώ παράλληλα δεν ακολουθούμε σωστά τα μέτρα προφύλαξης. Δηλαδή το συχνό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών είναι βασικό κυρίως για τους πάσχοντες, διότι ο ιός παραμένοντας στο περιβάλλον μπορεί να ζήσει ακόμη και 3 μέρες, με αποτέλεσμα κάποιος που θα αγγίξει την μολυσμένη από τον ιό επιφάνεια, αν δεν πλύνει τα χέρια του, να εκδηλώσει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας. Η εποχή αυτή είναι αναμενόμενη για την έξαρση των λοιμώξεων και καλό είναι να έχουμε εμβολιαστεί όλοι, ακόμα και τώρα. Ο εμβολιασμός, σε συνδυασμό με τις ατομικές συνθήκες υγιεινής και η αποφυγή επαφής με πάσχοντες, που είναι καλά απομονωμένοι στο σπίτι για όσο διαρκούν τα συμπτώματα και επιπλέον 2 μέρες, είναι ο καλύτερος τρόπος αποφυγής της γαστρεντερίτιδας. Πρέπει να επισημάνουμε πως γενικά με τις ιώσεις δεν σπεύδουμε κατευθείαν να πάρουμε φάρμακα ή αντιβιοτικά ή αντιδιαρροϊκά, αλλά ότι κάνουμε το κάνουμε κατόπιν ιατρικής συμβουλής. Επικοινωνούμε με τον προσωπικό μας γιατρό και μόνο εάν κάποιος ασθενής ανήκει στις ευπαθείς ομάδες είμαστε σε πλήρη εγρήγορση, διότι αυτοί εύκολα μπορεί να παρουσιάσουν επιπλοκές και στις περιπτώσεις αυτές πρέπει άμεσα να καταφύγουν στο νοσοκομείο αν δουν μεταβολή. Οι υπόλοιποι ασθενείς με ιατρικές οδηγίες μπορούν να αντιμετωπίσουν τον ιό».
Το ΚΕΕΛΠΝΟ από την πλευρά του να κάνει λόγο για επιδημία της νόσου τη χειμερινή περίοδο, ενώ οι υγειονομικές υπηρεσίες καταγράφουν αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης της ιογενούς γαστρεντερίτιδας την τρέχουσα περίοδο. Στην ιστοσελίδα του ΚΕΕΛΠΝΟ αναφέρεται πως «υπάρχουν ενδείξεις για αύξηση της επίπτωσης των σποραδικών κρουσμάτων και επιδημιών από ιούς τις τελευταίες εβδομάδες στη χώρα μας».
ΤΟ ΚΕΕΛΠΝΟ επίσης απαντάει σε 10 ερωτήσεις που ανακύπτουν, καθώς τα κρούσματα της γαστρεντερίτιδας εξαπλώνονται με γεωμετρική πρόοδο.
Τι είναι η ιογενής γαστρεντερίτιδα;
Η ιογενής γαστρεντερίτιδα είναι μια εντερική λοίμωξη.
Τι προκαλεί γαστρεντερίτιδα;
Πολλοί διαφορετικοί ιοί προκαλούν γαστρεντερίτιδα – οι συχνότεροι είναι οι νοροϊοί, οι ροταϊοί και οι αδενοϊοί. Οι ιοί αυτοί μολύνουν μόνο τους ανθρώπους και προκαλούν τα ίδια συμπτώματα. Κάθε ιός έχει τη δική του εποχική δραστηριότητα. Οι λοιμώξεις από νορο-ιό, για παράδειγμα, καταγράφονται όλο τον χρόνο, αλλά ιδιαίτερα τους ψυχρούς χειμερινούς μήνες. Σημειωτέον ότι για τον ροτα-ιό υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα κύρια συμπτώματα της ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι οι διάρροιες (συνήθως υδαρείς) και οι έμετοι. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να παρουσιάσουν ναυτία, πόνο και κράμπες στην κοιλιά, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, κόπωση, ρίγη και σπανιότερα πυρετό που είναι κατά κανόνα χαμηλός. Στην πλειονότητα των ατόμων τα συμπτώματα είναι ήπια και υποχωρούν χωρίς να απαιτείται η επίσκεψη στο γιατρό. Όταν τα συμπτώματα επιμένουν μπορεί να χρειαστεί καλλιέργεια κοπράνων για να αποκλειστεί η γαστρεντερίτιδα από βακτήρια ή παράσιτα.
Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από 1 έως δέκα ημέρες ανάλογα με τον ιό που προκάλεσε τη γαστρεντερίτιδα. Συνήθως όμως διαρκούν από 24 έως 48 ώρες. Τα ηλικιωμένα άτομα ή τα ανοσοκατεσταλμένα χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αναρρώσουν πλήρως.
Είναι η ιογενής γαστρεντερίτιδα σοβαρό νόσημα;
Για τους περισσότερους δεν θεωρείται σοβαρή ασθένεια. Αποτελεί ωστόσο νόσημα που χρειάζεται ιδιαίτερη παρακολούθηση για τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, τους ηλικιωμένους, τους ανοσοκατεσταλμένους καθώς σε αυτές τις ομάδες εντείνεται ο κίνδυνος της αφυδάτωσης.
Ποια είναι τα σημάδια της αφυδάτωσης;
Σε περίπτωση αφυδάτωσης το άτομο μπορεί να έχει μειωμένη ούρηση, ξηροστομία και ζαλάδα. Ένα αφυδατωμένο παιδί μπορεί να κλαίει με λίγα ή και καθόλου δάκρυα και να έχει τάση για υπνηλία.
Πώς μεταδίδεται η γαστρεντερίτιδα;
Όπως σε όλες τις ιογενείς ασθένειες, η μετάδοση γίνεται με τους ιούς. Στην προκειμένη περίπτωση οι ιοί βρίσκονται στα κόπρανα και στα εμέσματα του ασθενούς. Οι ιοί επιβιώνουν έως και 72 ώρες και αρκεί ελάχιστη ποσότητα του ιού για τη μετάδοση. Οι ασθενείς με γαστρεντερίτιδα μεταδίδουν τον ιό τους από τη στιγμή που αρχίζουν να νιώθουν αδιαθεσία έως και τρεις ημέρες μετά την ανάρρωσή τους.
Ποιος είναι πιθανότερο να νοσήσει από γαστρεντερίτιδα;
Ο καθένας μπορεί να νοσήσει από γαστρεντερίτιδα αν και ορισμένοι ιοί τείνουν να προκαλούν νόσο σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες. Οι λοιμώξεις από ροτα-ιούς πχ αποτελούν τη συχνότερη αιτία διάρροιας σε βρέφη και παιδιά ηλικίας κάτω των 5 χρόνων. Οι αδενο-ιοί προκαλούν διάρροια σε μικρά παιδιά ενώ οι νορο-ιοί προκαλούν μολύνσεις σε άτομα όλων των ηλικιών.
Πώς θεραπεύεται η ασθένεια;
Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο. Το πιο σημαντικό είναι να αποφευχθεί η απώλεια υγρών, η αφυδάτωση. Επισημαίνεται από τους ειδικούς ότι η κατανάλωση αντιβιοτικών δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της ιογενούς γαστρεντερίτιδας όπως άλλωστε σε καμία ιογενή νόσο. Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση αντιδιαρροϊκών φαρμάκων πρέπει να λαμβάνονται μόνο με ιατρική συνταγή. Όταν κάποιος νοσεί από ιογενή γαστρεντερίτιδα, θα πρέπει για όσο διαρκούν τα συμπτώματά του και για διάστημα 48 ωρών μετά την υποχώρησή τους: α) να μη συμμετέχει στην προετοιμασία του φαγητού ή στην παροχή φροντίδας υγείας σε άλλα άτομα και να περιορίσει την άμεση επαφή με τους οικείους του, β) να απέχει από τον παιδικό σταθμό ή το σχολείο (είτε είναι μαθητής, είτε εργάζεται εκεί), γ) να αποφεύγει την επίσκεψη σε χώρους όπως νοσοκομεία, γηροκομεία ή άλλα ιδρύματα, όπου φιλοξενούνται άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες, δ) να μην συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες.
Ποια είναι τα ενδεδειγμένα μέτρα προφύλαξης από την ιογενή γαστρεντερίτιδα;
Για να μειωθεί ή να αποτραπεί η πιθανότητα νόσησης από ιογενή γαστρεντερίτιδα θα πρέπει να τηρούνται οι βασικοί κανόνες υγιεινής, δηλαδή το συχνό και καλό πλύσιμο των χεριών, ο σχολαστικός καθαρισμός των επιφανειών που χρησιμοποιούνται κατά την προετοιμασία των τροφίμων καθώς και των οικιακών σκευών με σαπούνι και νερό πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού, η αποφυγή χρήσης σκευών (ποτήρια, πιάτα, κ.ά.) και άλλων προσωπικών αντικειμένων από κοινού με άλλα άτομα, η κατανάλωση ασφαλών τροφίμων και νερού.
