Σε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα και σε κλίμα συγκίνησης, παρουσία του εγγονού του Asa K. Jennings κ. Roger Jennings, πραγματοποιήθηκε σήμερα Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2016 στο Δημαρχείο Βόλου εκδήλωση προς τιμήν του Asa K. Jennings, του αφανή ήρωα, που με τις ενέργειές του έσωσε περί τους 300.000 Έλληνες στη Σμύρνη, το 1922. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τα αποκαλυπτήρια της αναθηματικής πλάκας που από εδώ και στο εξής θα κοσμεί την πλατεία Ρήγα Φεραίου.
Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και εμπνευστής της όλης εκδήλωσης κ. Γιώργος Μουλάς αναφέρθηκε στην ιστορία του Asa K. Jennings και τόνισε πως πρόκειται για μια οφειλόμενη πράξη απόδοσης τιμής και αναγνώρισης του σημαντικού του ρόλου στη διάσωση εκατοντάδων χιλιάδων κατατρεγμένων Ελλήνων μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και την ασφαλή μεταφορά τους στην Ελλάδα. “Δυστυχώς πουθενά στην Ελλάδα δεν έχει τιμηθεί ο Asa Jennings, και σχεδόν όλοι αγνοούν το μεγάλο κατόρθωμά του”, τόνισε ο κ. Μουλάς.
Από την πλευρά του ο αιρετός Δήμαρχος Βόλου κ. Αχιλλέας Μπέος τόνισε πως είναι ιδιαίτερη χαρά για την Δημοτική Αρχή Βόλου να τιμά έναν άνθρωπο, έναν ήρωα η δράση του οποίου παρέμενε ένα, περίπου, αιώνα στην αφάνεια.
“Χαίρομαι πολύ που αυτή η οφειλόμενη τιμή και αναγνώριση γίνεται επί της δικής μας δημοτικής Αρχής, τόσο για το πρόσωπο του Τζένινγκς, όσο και για τις χιλιάδες των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Των ανθρώπων αυτών, που με την εργατικότητα, την βαθιά πίστη στο Θεό και την οικογένεια, την αγάπη για την πατρίδα και μ’ ένα ανεκτίμητο πολιτισμό συνέβαλαν στο κτίσιμο της σύγχρονης Ελλάδας και βέβαια της πόλης μας. Χάρις στον Τζένιγκς ήρθαν σε αυτό τον ευλογημένο τόπο, τον έκαναν πατρίδα τους και μεγαλούργησαν αυτοί, τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους, μέσα σε εξαιρετικά σκληρές και επώδυνες εθνικά και κοινωνικά συνθήκες”, τόνισε ο κ. Μπέος.
Ο ίδιος επισήμανε πως η σημερινή εκδήλωση δεν είναι μια τυπική διεκπεραίωση αλλά μια απόδοση της οφειλόμενης τιμής σε ένα άνθρωπο, που συνέβαλε αποφασιστικά στη διάσωση ενός από τα πια υγιή και δυναμικά κομμάτια του Ελληνισμού σε μια τραγική, μαύρη εποχή της Ιστορίας μας ενώ συνέδεσε το ιστορικό αυτό γεγονός με την σημερινή κατάσταση που υπάρχει στην Ελλάδα.
“Σήμερα, που η πατρίδα και ο λαός μας ζουν, δυστυχώς, συνθήκες που παραπέμπουν στην τραγική εκείνη εποχή, θέλω να ζητήσω απ’ όλους σύνεση και υπευθυνότητα. Και κυρίως συνεχή προσπάθεια να διατηρηθούν η ενότητα και η κοινωνική συνοχή, να μην υπάρξει και πάλι ο διχασμός, που μόνο δεινά μας φέρνει και που δυστυχώς προβάλλει πάλι απειλητικά. Μορφές μεγάλες και σημαντικές, όπως ο Ειζα Τζένιγνκς, μπορούν και σήμερα να μας βοηθήσουν στο να διατηρήσουμε ζωντανή την εθνική μνήμη. Αληθινή και όχι παραμορφωμένη, ανάλογα με τις ιδεοληψίες και τις πολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες κάποιων”, δήλωσε ο κ. Μπέος.
Στην συνέχεια προβλήθηκε η ταινία «The strange destiny» (παραγωγή Metro Goldwyn – Mayers Studios, 1945) με ελληνικούς υπότιτλους και ομιλία του εγγονού του τιμώμενου Roger L. Jennings.
Ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Δημητριάδος κ.κ. Ιγνάτιο καθώς και τα αποκαλυπτήρια της αναθηματικής πλάκας που πλέον θα βρίσκεται στον περιβάλλοντα χώρο του Δημαρχείου Βόλου. Σημειώνεται πως η σημαία που κάλυπτε το μνημείο παραδόθηκε από τον αιρετό δήμαρχο Βόλου κ. Αχιλλέο Μπέο στον κ. Jennings.
Μετά τα αποκαλυπτήρια τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στην μνήμη των τριών αδικοχαμένων αξιωματικών ενώ επίσης η Φιλαρμονική Ορχήστρα Δήμου Βόλου εκτέλεσε τον Εθνικό Ύμνο της Αμερικής και της Ελλάδος.
Να σημειωθεί πως συγχαρητήριο τηλεγράφημα απέστειλε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Πάνος Καμμένος, ο κ. Καμμένος ενημέρωσε πως λόγω ανειλημμένων και οικογενειακών υποχρεώσεων αλλά και λόγω του τριήμερου πένθους που έχει κηρυχτεί μετά τον τραγικό χαμό των τριών αξιωματικών δεν μπόρεσε να παραβρεθεί στην εκδήλωση, τονίζοντας μεταξύ άλλων πως “θα ήθελα να σας συγχαρώ γιατί τέτοιου είδους εκδηλώσεις αποτελούν ευκαιρία τόνωσης της ιστορικής μας μνήμης και του πολιτισμού μας. Ελπίζω να συνεχίσετε να αποδίδετε τιμή στους ανθρώπους της “άλλης Ελλάδας”, αυτούς που με την ανταγωνιστικότητα, την δημιουργικότητα και την αυθεντικότητα τους προώθησαν τον ελληνικό πολιτισμό”.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κκ. Ιγνάτιος, ο βουλευτής της Ν.Δ. κ. Χρήστος Μπουκώρος, ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής κ. Παναγιώτης Ηλιόπουλος, εκπρόσωπος της κ. Μαρίνας Χρυσοβελώνη, ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης κ. Αργύρης Κοπάνας, ο Πρόεδρος της Ισραηλίτικης Κοινότητας κ. Μαρσέλ Σολομών, εκπρόσωποι των Στρατιωτικών Αρχών και της Αστυνομικής Διεύθυνσης του Νομού, εκπρόσωποι των Τοπικών Συλλόγων της πόλης, σύσσωμη η Δημοτική Αρχή Βόλου καθώς και εκπρόσωποι των παρατάξεων της μειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου.
Η ιστορία του Asa K. Jennings
O Έιζα Τζένιγκς (Asa Jennings 1877-1933) γεννήθηκε στο Upstate της Νέας Υόρκης και για ένα διάστημα διετέλεσε μεθοδιστής πάστορας. Ήταν μέλος της YMCA (Χριστιανική Ένωση Νέων Ανθρώπων). Το 1904 σε ηλικία 28 ετών προσβλήθηκε από μια σπάνια ασθένεια της σπονδυλικής στήλης με αποτέλεσμα να αποκτήσει μία τεράστια καμπούρα και το ύψος του να περιοριστεί στα 1,60 μέτρα. Ξεκίνησε τη διεθνή καριέρα του ως εκπρόσωπος της YMCA στη Γαλλία, το 1918. Τον Αύγουστο του 1922 τοποθετήθηκε στη Σμύρνη, όπου ανέλαβε την τοπική YMCA, λόγω απουσίας του διευθυντή.
Μετά την κατάρρευση του ελληνικού στρατιωτικού μετώπου χιλιάδες έλληνες πρόσφυγες εισέρρευσαν στη Σμύρνη, αναζητώντας σωτηρία. Ο τουρκικός στρατός, μαζί με ατάκτους κατέλαβε την Σμύρνη αρχές Σεπτεμβρίου. Οι λεηλασίες και οι βιαιοπραγίες σε βάρος του χριστιανικού πληθυσμού αποκορυφώθηκαν με τον εμπρησμό της πόλης από τους Τούρκους. Περίπου 300.000 άνθρωποι στο έλεος των Τούρκων, υφίσταντο κάθε είδους εγκληματική ενέργεια. Οι Τούρκοι αποφάσισαν όλους αυτούς τους ανθρώπους να τους μεταφέρουν στο εσωτερικό της Ανατολίας, όπως έκαναν με την γενοκτονία των Αρμενίων, απόφαση, που θα τους οδηγούσε στην εξόντωσή τους.
Παρόλο, που όλοι οι ξένοι υπήκοοι εγκατέλειψαν την πόλη ο Asa Jennings παρέμεινε. Αργότερα είπε, ότι αισθάνθηκε το χέρι του Θεού στον ώμο του, ενώ έγραψε: «Μου φαινόταν, ότι τα τρομερά, αγωνιώδη, απελπισμένα ουρλιαχτά, που εκλιπαρούσαν για βοήθεια δεν θα έπαυαν να με κυνηγάνε σε όλη μου την ζωή». Βλέποντας τι γινόταν στην πόλη, πήρε το αυτοκίνητο της YMCA και επισκέφθηκε τον Μουσταφά Κεμάλ ο οποίος του έδωσε την άδεια μεταφοράς των ελλήνων με πλοία εκτός των ανδρών από 18 έως 45 ετών.
Με δικά του έξοδα, με ένα ιταλικό πλοίο, μετέφερε αρχικά 2.000 έλληνες στην Μυτιλήνη, όπου ναυλοχούσαν 20 πλοία, που μετέφεραν τον ελληνικό στρατό. Ζήτησε από τον στρατηγό Φράγκου να του διαθέσει τα πλοία για την μεταφορά των σφαγιαζόμενων ελλήνων. Ο στρατηγός ζήτησε εγγυήσεις, ότι οι Τούρκοι δεν θα καταλάβουν τα πλοία και ότι τα αμερικανικά πολεμικά πλοία θα τα προστατεύσουν.
Ο Asa Jennings επέστρεψε στην Σμύρνη πήρε από τον Μουσταφά Κεμάλ τις εγγυήσεις και από τον αμερικάνο κυβερνήτη Powells, ο οποίος του διέθεσε σκάφος και επέστρεψε στη Σμύρνη. Οι νέες διαπραγματεύσεις με τον στρατηγό Φράγκο δεν κατέληξαν και ο Asa Jennings απογοητευμένος τις πρώτες πρωινές ώρες βγήκε στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Εκεί είδε να εισέρχεται το πολεμικό πλοίο «Κιλκίς», κυβερνήτης του οποίου ήταν ο Ι. Θεοφανίδης. Συζήτησε μαζί του το θέμα και ο Ι. Θεοφανίδης τον έφερε σε επαφή με την ελληνική κυβέρνηση με τον ασύρματο του πλοίου με κρυπτογραφημένα μηνύματα.
Έγραψαν μαζί ένα μήνυμα, που εστάλη κωδικοποιημένο στις Αρχές στην Αθήνα. Το μήνυμα έλεγε: «Εν ονόματι του ανθρωπισμού αποστείλατε άνευ καθυστερήσεως είκοσι σκάφη ευρισκόμενα εδώ και αδρανούντα δια να παραλάβουν λιμοκτονούντας Έλληνας πρόσφυγες εκ Σμύρνης. Έιζα Τζένιγκς. Αμερικανός πολίτης». Η απάντηση ήταν ποιος είναι αυτός. Ο Τζένιγκς απάντησε, ότι ήταν ο πρόεδρος της Αμερικανικής Επιτροπής Περίθαλψης στην Μυτιλήνη. Η πρώτη απάντηση ήταν, ότι ο πρωθυπουργός κοιμάται. Ο Τζένιγκς απαίτησε να τον ξυπνήσουν. Στο επόμενο μήνυμα έλεγε ότι ο πρωθυπουργός είχε να συγκαλέσει Υπουργικό Συμβούλιο και ρωτούσαν ποια προστασία προσέφερε στα ελληνικά πλοία. Ο Τζένιγκς απάντησε ότι αμερικανικά πολεμικά θα τα προστάτευαν στην είσοδο και έξοδο από την Σμύρνη. Ο Τζένιγκς ρωτήθηκε εκ νέου αν «τα αμερικανικά αντιτορπιλικά θα προστατεύσουν τα πλοία εάν οι τούρκοι προσπαθήσουν να τα καταλάβουν». Αν και μπορούσε να μην εγγυηθεί, απάντησε υπεκφεύγοντας: «Καθόλου χρόνος για συζήτηση λεπτομερειών. Οι παρεχόμενες εγγυήσεις θα πρέπει να θεωρηθούν ικανοποιητικές». Τέλος ο πρωθυπουργός και το Υπουργικό Συμβούλιο απάντησαν, ότι κανένα πλοίο δεν μπορούσε να πάει στην Σμύρνη.
Στις 4μμ της 23ης Σεπτεμβρίου 1922 με τις διαπραγματεύσεις στο αδιέξοδο ο Τζένιγκς έστειλε μήνυμα στο Υπουργικό Συμβούλιο, ότι αν δεν λάβει ευνοϊκή απάντηση μέχρι τις 6μμ θα τηλεγραφούσε χωρίς κώδικα, έτσι ώστε το μήνυμα να γίνει γνωστό παντού, ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν επέτρεπε ελληνικά πλοία να σώσουν έλληνες πρόσφυγες, που τους περίμενε βέβαιος θάνατος ή ακόμα χειρότερα. Ο εκβιασμός έπιασε! Λίγο πριν τις 6μμ ήλθε η απάντηση: «Όλα τα πλοία τίθενται υπό τις διαταγές σας για να απομακρυνθούν οι πρόσφυγες από την Σμύρνη». Ο Τζένιγκς είχε γίνει ναύαρχος όλου του ελληνικού στόλου! Ο κυβερνήτης Θεοφανίδης συγκάλεσε συγκέντρωση των καπετάνιων των εμπορικών πλοίων στο «Κιλκίς», όπου τους ανακοίνωσε να ετοιμάσουν τα πλοία μέχρι τα μεσάνυκτα, διαφορετικά θα περνούσαν Στρατοδικείο με συνοπτικές διαδικασίες. Εννέα πλοία, «Τα πλοία της Συμπόνιας», απέπλευσαν τα μεσάνυκτα με τον Τζένιγκς στο προπορευόμενο «Προποντίς» με αμερικανική σημαία. Ο στόλος, συνάντησε το αμερικανικό Lawrence, ο καπετάνιος του οποίου κάλεσε τον Τζένιγκς να συνεχίσει το ταξίδι του με αυτόν. Ο Τζένιγκς αρνήθηκε και παρέμεινε στη γέφυρα του «Προποντίς».
Εν τω μεταξύ οι Τούρκοι χαλάρωσαν τα μέτρα, επέτρεψαν τα πλοία να δέσουν στην προβλήτα του σιδηροδρόμου και επιμήκυναν την προθεσμία από 7 σε 11 ημέρες.
Στις 24 Σεπτεμβρίου 1922 οι πρώτοι πρόσφυγες, ηλικιωμένοι, γυναίκες και παιδιά είχαν διασωθεί. Στις 26 Σεπτεμβρίου ο Τζένιγκς επέστρεψε με 17 πλοία, ενώ την επομένη τρίτη ημέρα ήλθε και ένας μεταγωγικός στόλος ναυλωμένος από Βρετανούς. Μέχρι την 1η Οκτωβρίου 1922, 180.000 πρόσφυγες είχαν μεταφερθεί από την Σμύρνη. Το τελευταίο
πλοίο απέπλευσε 6 ώρες πριν την εκπνοή της τουρκικής διορίας. Κατόπιν, ζητήθηκε διορία για άλλες 8 ημέρες, κατά τις οποίες τα ελληνικά πλοία μετέφεραν και άλλους πρόσφυγες από τα κοντινά λιμάνια του Αϊβαλί, Βουρλών και Τσεσμέ, όπου περίμεναν για δύο εβδομάδες, ανεβάζοντας τον αριθμό στις 300.000.
Αυτός ο δύσμορφος άντρας ανέλαβε πρωτοβουλίες πολύ παραπέρα από τα υπηρεσιακά του καθήκοντα και κατόρθωσε με προσωπικές ενέργειες διαπραγματεύσεις και μπλοφάροντας να σώσει χιλιάδες κυνηγημένους και κακοποιημένους συνανθρώπους του, επειδή άφησε να εκδηλωθεί «το λιοντάρι που ο κάθε άνθρωπος κρύβει στην καρδιά του».
