Εντονη ανησυχία προκαλεί η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη Μέση Ανατολή, με τις βίαιες αντιδράσεις έπειτα από την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ.
Τουλάχιστον 2 άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων με τον ισραηλινό στρατό την Παρασκευή, σε διαδήλωση χιλιάδων Παλαιστίνιων κατά της απόφασης του Τραμπ, ενώ δεκάδες διαδηλώσεις έγιναν σε όλο τον αραβικό και τον μουσουλμανικό κόσμο. Επιπλέον, ο ισραηλινός έπληξε θέσεις της Χαμάς, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν τουλάχιστον 25 άνθρωποι, ανάμεσά τους παιδιά.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ εμφανίστηκαν πιο απομονωμένες από ποτέ, κατά τη διάρκεια της έκτακτης συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τα Ηνωμένα Εθνη εξέφρασαν ιδιαίτερη ανησυχία για τον κίνδυνο βίαιης κλιμάκωσης έπειτα από την απόφαση του Τραμπ, η οποία «δεν συνάδει με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας» και «Δεν ευνοεί την προοπτική ειρήνευσης στην περιοχή», όπως τόνιζε η αυστηρή ανακοίνωση μετά τη συνεδρίαση. Στη διάρκεια της συνεδρίασης όλοι οι εταίροι των ΗΠΑ επέκριναν την απόφαση του Τραμπ, με λιγότερο ή περισσότερο έντονο τρόπο.
Οι ΗΠΑ δεν χρειάζονται «κήρυγμα» και «μαθήματα», απάντησε αμυνόμενη η Αμερικανίδα πρεσβευτής Νίκι Χέιλι, τονίζοντας ότι έχει παρέλθει η εποχή που το Ισραήλ δεν αντιμετωπιζόταν με δίκαιο τρόπο από τον οργανισμό. Οι ΗΠΑ «παραμένουν δεσμευμένες στη διαδικασία ειρήνευσης» στη Μέση Ανατολή, πρόσθεσε. «Οταν υπάρξει συμφωνία ειρήνευσης, θα υπογραφεί από τον Λευκό Οίκο. Κατανοώ ότι η αλλαγή είναι δύσκολη για τους εταίρους των ΗΠΑ, όμως οι ενέργειές μας έχουν στόχο να προωθηθεί ο στόχος της ειρήνευσης», επεσήμανε.
Με την απόφασή τους οι ΗΠΑ «δεν έλαβαν θέση για τα όρια ή τα σύνορα» και «το υφιστάμενο καθεστώς των αγίων τόπων παραμένει», εκτίμησε η Αμερικανίδα διπλωμάτης, η οποία είχε τη στήριξη μόνο του Ισραηλινού ομολόγου της.
«Η ΕΕ δεν αναγνωρίζει καμία αλλαγή στα σύνορα»
«Η Ιερουσαλήμ θα πρέπει να είναι η πρωτεύουσα δύο κρατών, του Ισραήλ και της Παλαιστίνης. Απουσία συμφωνίας, δεν αναγνωρίζουμε καμία κυριαρχία πάνω στην Ιερουσαλήμ», απάντησαν πέντε Ευρωπαίοι πρεσβευτές. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα αναγνωρίσει καμία αλλαγή στα σύνορα του 1967, περιλαμβανομένης της Ιερουσαλήμ, εκτός από αυτές που θα έχουν συμφωνηθεί και από τις δύο πλευρές», πρόσθεσαν.
Ο Νικολάι Μλαντένοφ, ειδικός συντονιστής του ΟΗΕ για την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή, προειδοποίησε για τον κίνδυνο της «θρησκευτικής ριζοσπαστικοποίησης» στην περιοχή. Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ κάλεσε τους παγκόσμιους ηγέτες να «επιδείξουν σωφροσύνη» για να επιστρέψει η ηρεμία στην περιοχή.
«Όλες οι πλευρές και όλοι οι περιφερειακοί παράγοντες καλούνται να εργαστούν από κοινού για να διατηρηθεί η ηρεμία», τόνισαν από την πλευρά τους οι Ευρωπαίοι πρεσβευτές.
Η αμερικανική απόφαση αποτελεί «παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας», κατήγγειλε ο πρεσβευτής της Αιγύπτου Αμρ Αμπουλάτα, κάνοντας λόγο για «κατεχόμενη πόλη».
Ο Γάλλος ομόλογός του Φρανσουά Ντελάτρ υπογράμμισε ότι «χωρίς απόφαση για την Ιερουσαλήμ, δεν θα υπάρξει ειρηνευτική συμφωνία». «Δεν υπάρχει εναλλακτική στη λύση των δύο κρατών», τόνισε ο Ρώσος πρεσβευτής Βασίλι Νεμπένζια, ενώ ο Ιταλός Σεμπαστιάνο Κάρντι επεσήμανε ότι η χώρα του θα διατηρήσει την πρεσβεία της στο Τελ Αβίβ.
Ο Ρίαντ Μάνσουρ, Παλαιστίνιος πρεσβευτής υπό το καθεστώς του παρατηρητή στον ΟΗΕ, κατήγγειλε μια «ανεύθυνη απόφαση», ενώ η Ιορδανή ομόλογός του Σίμα Σάμι Μπάχους κάλεσε τις ΗΠΑ να είναι «ένας ουδέτερος μεσολαβητής».
Οι συγκρούσεις
Την Παρασκευή, Ισραηλινοί στρατιώτες σκότωσαν έναν Παλαιστίνιο κοντά στα σύνορα με τη Λωρίδα της Γάζας, ενώ δεκάδες ακόμη τραυματίστηκαν στη διάρκεια της «ημέρας οργής». Ένας ακόμη Παλαιστίνιος υπέκυψε αργότερα στα τραύματά του.
Το βράδυ της Παρασκευής ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι αναχαίτισε ρουκέτα που εκτοξεύθηκε από τη Γάζα. Σε απάντηση έπληξε στρατιωτικές θέσεις της Χαμάς στον παλαιστινιακό θύλακα. Σύμφωνα με το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας, τουλάχιστον 25 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και έξι παιδιά, τραυματίστηκαν από τα πλήγματα αυτά.
Αν και ο στρατός διευκρίνισε ότι έπληξε ένα στρατόπεδο εκπαίδευσης και μια αποθήκη όπλων, αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι οι περισσότεροι τραυματίες διέμεναν σε ένα κτίριο δίπλα από το στρατόπεδο.
Αργότερα ο ισραηλινός στρατός πρόσθεσε ότι μια ρουκέτα από τη Γάζα έπεσε στην ισραηλινή πόλη Σιντερότ, χωρίς να διευκρινίσει αν προκάλεσε θύματα.
Δεκάδες τραυματίες
Περισσότεροι από 80 Παλαιστίνιοι τραυματίστηκαν στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και τη Γάζα από τα πραγματικά πυρά και τις πλαστικές σφαίρες των Ισραηλινών στρατιωτών, σύμφωνα με την υπηρεσία διακομιδής της Ερυθράς Ημισελήνου. Δεκάδες ακόμη υπέφεραν από την εισπνοή δακρυγόνων. Τριάντα ένας τραυματίστηκαν την Πέμπτη.
Μετά το τέλος της προσευχής της Παρασκευής στο τέμενος Αλ Άκσα της Ιερουσαλήμ, οι πιστοί κατευθύνθηκαν προς τις πύλες της Παλιάς Πόλης φωνάζοντας: «Η Ιερουσαλήμ είναι η πρωτεύουσά μας» και «Δεν θέλουμε κενά λόγια, θέλουμε πέτρες και καλάσνικοφ». Συγκρούσεις ξέσπασαν μεταξύ της αστυνομίας και των διαδηλωτών.
Στη Χεβρόνα, τη Βηθλεέμ και τη Ναμπλούς δεκάδες Παλαιστίνιοι πέταξαν πέτρες εναντίον Ισραηλινών στρατιωτών που απάντησαν κάνοντας χρήση δακρυγόνων.
Η ανακοίνωση του Τραμπ την Τετάρτη έχει εξοργίσει τον αραβικό κόσμο και έχει αναστατώσει τους δυτικούς συμμάχους της Ουάσινγκτον. Το καθεστώς της Ιερουσαλήμ αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδιο στην επίτευξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστίνιων.
Το Ισραήλ τη θεωρεί πρωτεύουσά του, όμως οι Παλαιστίνιοι θέλουν για πρωτεύουσα του μελλοντικού τους, ανεξάρτητου κράτους την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Οι περισσότερες χώρες θεωρούν την Ανατολική Ιερουσαλήμ, την οποία προσάρτησε το Ισραήλ το 1967, κατεχόμενη. Επί δεκαετίες η Ουάσινγκτον απέφευγε να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ.
«Θάνατος στον διάβολο»
Στη Ραμάλα ο σύμβουλος θρησκευτικών θεμάτων του Αμπάς δήλωσε ότι η απόφαση του Τραμπ αποτελεί όνειδος για το ισλάμ και τον χριστιανισμό.
«Η Αμερική αποφάσισε να εκλέξει έναν πρόεδρο που έχει προκάλεσε εχθρότητα με όλους τους μουσουλμάνους και τους χριστιανούς», δήλωσε ο Μαχμούντ αλ Χάμπας.
Στο Ιράν, που δεν έχει αναγνωρίσει ποτέ το Ισραήλ, διαδηλωτές έκαψαν φωτογραφίες του Τραμπ και του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου φωνάζοντας «Θάνατος στον διάβολο».
Στο Κάιρο, πρωτεύουσα της Αιγύπτου που είναι σύμμαχος των ΗΠΑ και έχει υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ, εκατοντάδες διαδηλωτές που είχαν συγκεντρωθεί στο τέμενος αλ Άζχαρ και στον περίβολό του φώναξαν: «Η Ιερουσαλήμ είναι αραβική! Τραμπ, παράφρονα, οι Άραβες είναι παντού!».
Μεγάλες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στην Ιορδανία, την Τυνησία, τη Σομαλία, την Υεμένη, τη Μαλαισία, την Ινδονησία, ενώ εκατοντάδες διαμαρτυρήθηκαν έξω από την αμερικανική πρεσβεία στο Βερολίνο.
Πηγή: ΑΠΕ/ AFP, Reuters
