Κατάφωρες αδικίες για πολυπληθείς κατηγορίες οικονομικά αδυνάτων, λάθη, αλλά και… απιστίες συνθέτουν το εορταστικό σκηνικό που στήθηκε για την καταβολή του κοινωνικού μερίσματος στις 15 Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο μποναμάς της κυβέρνησης, που κυμαίνεται από 250 ευρώ έως 1.350 ευρώ, θα χορηγηθεί σε 1.280.000 νοικοκυριά.
Ωστόσο, από το μέρισμα αποκλείεται σημαντικό ποσοστό πολιτών που αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης εξαιτίας του συνδυασμού των κριτηρίων που θεσπίστηκαν. Μεγάλες πληγές αποδείχθηκαν τα τεκμήρια, ο περυσινός μποναμάς, οι κοινοί τραπεζικοί λογαριασμοί, τα λάθος στοιχεία και οι αλλαγές στη σύσταση του νοικοκυριού ως προς τους φιλοξενούμενους.
Η πιο μακάβρια αδικία -που ευτυχώς διορθώθηκε τελευταία στιγμή- ήταν ότι η πλατφόρμα απέρριπτε τις αιτήσεις συζύγων που είχαν δηλωθεί ως φιλοξενούμενοι στη φορολογική δήλωση των θανόντων. Εκατοντάδες μηνύματα αγανάκτησης έλαβε και ο ΘΕΜΑ FM 104.6, τα οποία τόνιζαν ότι έπρεπε να συναινέσει ο θανών για να πάρει η χήρα το μέρισμα! Ενδεικτικό είναι το μήνυμα που αναφέρει: «Η χήρα μητέρα μου με χαμηλό εισόδημα 6.700 ευρώ έπρεπε να λάβει μέρισμα 350 ευρώ. Ομως αποκλείεται από το σύστημα γιατί στη φορολογική του δήλωση ο πατέρας μου που απεβίωσε φέτος την είχε δηλώσει ως φιλοξενούμενη. Επρεπε να έρθει από τον άλλο κόσμο ο πατέρας μου για να δώσει συναίνεση να πάρει το μέρισμα η μητέρα μου. Αυτό σκέφτηκαν τα σαΐνια της κυβέρνησης.
Ο λογιστής μάς είπε ότι είμαστε από τους άτυχους»! Υπό την πίεση των έντονων διαμαρτυριών η αδικία θεραπεύτηκε. Ετσι ο/η χήρος/χήρα, ως φιλοξενούμενοι θανόντος, θα μπορέσουν να υποβάλουν οι ίδιοι αίτηση για μέρισμα. Αλλαγή θα γίνει και ως προς την προσθήκη στο νοικοκυριό των παιδιών που γεννήθηκαν το 2017. Παρά την απόφαση, ωστόσο, η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ) συνάντησε μεγάλες δυσκολίες να προσαρμόσει τα νέα δεδομένα στην πλατφόρμα. Η ποικιλία συνδυασμών φιλοξενουμένων έφερε στο φως και μια ροζ ιστορία στην Κρήτη. Ουκρανή ερωμένη είχε δηλωθεί φιλοξενούμενη στο νοικοκυριό του παντρεμένου εραστή της. Οταν η πλατφόρμα απέρριψε την αίτηση της συζύγου για μέρισμα και εκείνη ζήτησε εξηγήσεις από τον λογιστή, αποκαλύφθηκε η ύπαρξη της φιλοξενούμενης με τη συναίνεση του συζύγου!
Με αφορμή το περιστατικό, τονίζουμε ότι σε περίπτωση που άγνωστο σε εσάς άτομο απεικονίζεται ως φιλοξενούμενο μπορεί να εξαιρεθεί χρησιμοποιώντας την αντίστοιχη επιλογή που είναι διαθέσιμη δίπλα στο όνομά του. Αυτό θα βάλει σε μπελάδες τον φιλοξενούμενο-μαϊμού, αφού συνιστά ουσιαστικά καταγγελία προς την οικεία ΔΟΥ περί ψευδούς υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Τεκμήρια, συνδικαιούχοι λογαριασμών, φιλοξενούμενοι και αλλοδαποί με
«μαύρο» εισόδημα οι πληγές
1 Τεκμαρτό
Οι φορολογούμενοι που δηλώνουν χαμηλό εισόδημα αλλά υψηλότερο τεκμαρτό. Οπως τονίζει ο φοροτεχνικός Αντώνης Μουζάκης, 4 στους 10 φορολογούμενους στα χρόνια της κρίσης έχουν χαμηλά εισοδήματα, αλλά εμφανίζουν υψηλότερο τεκμαρτό. Κλασική περίπτωση νοικοκυριού που θα χάσει το επίδομα είναι η χαμηλοσυνταξιούχος μητέρα που διαθέτει ένα μικρό διαμέρισμα και ζει με τον άνεργο γιο της που έχει ένα αυτοκίνητο. Το τεκμαρτό είναι υψηλότερο από το δηλωθέν εισόδημά τους και χάνουν το μέρισμα.
Οι φορολογούμενοι που δηλώνουν χαμηλό εισόδημα αλλά υψηλότερο τεκμαρτό. Οπως τονίζει ο φοροτεχνικός Αντώνης Μουζάκης, 4 στους 10 φορολογούμενους στα χρόνια της κρίσης έχουν χαμηλά εισοδήματα, αλλά εμφανίζουν υψηλότερο τεκμαρτό. Κλασική περίπτωση νοικοκυριού που θα χάσει το επίδομα είναι η χαμηλοσυνταξιούχος μητέρα που διαθέτει ένα μικρό διαμέρισμα και ζει με τον άνεργο γιο της που έχει ένα αυτοκίνητο. Το τεκμαρτό είναι υψηλότερο από το δηλωθέν εισόδημά τους και χάνουν το μέρισμα.
2 Περυσινό μέρισμα
Για λίγα ευρώ θα χάσουν τον μποναμά πολλοί χαμηλοσυνταξιούχοι με σύνταξη κάτω από 850 ευρώ που πήραν πέρυσι το μέρισμα, το οποίο προστέθηκε στο εισόδημά τους, με αποτέλεσμα να υπερβαίνουν το εισοδηματικό όριο.
Για παράδειγμα, σε δικαιούχο σύνταξης αναπηρίας με 4.200 ευρώ πραγματικό εισόδημα και 8.516 τεκμαρτό, προστίθεται ο μποναμάς στο τεκμαρτό και βγαίνει με 9.015 ευρώ, χάνοντας για 10 ευρώ το μέρισμα!
Ακόμη, ζευγάρι ηλικιωμένων χαμηλοσυνταξιούχων πήραν το 2016 τον μποναμά του Δεκεμβρίου 2016 (300 ευρώ ο υπόχρεος και 511,60 η σύζυγος). Το άθροισμα του εισοδήματός τους ανέρχεται σε 13.711 ευρώ (8.838,60 + 4.060,80 + 300,00 + 511,60), οπότε ξεπερνούν το εισοδηματικό κριτήριο που θεσπίστηκε. Δηλαδή δεν παίρνουν το μέρισμα για 211 ευρώ υπερβάλλον εισόδημα.
3 Συνδικαιούχοι καταθέσεων
Από τους αδικημένους είναι και οι συνδικαιούχοι τραπεζικών λογαριασμών καθώς οι τόκοι που είναι προσυμπληρωμένοι στη φορολογική δήλωση αφορούν το σύνολο του κατατεθειμένου ποσού. Πολλοί φορολογούμενοι για πρακτικούς λόγους είχαν μπει συνδικαιούχοι στους λογαριασμούς των ηλικιωμένων γονιών τους, με αποτέλεσμα να χάσουν το μέρισμα παρότι ο δικός τους λογαριασμός είναι μηδενικός ή διαθέτει ελάχιστα ευρώ. Από το πρόβλημα απαλλάσσονται όσοι είχαν προβλέψει να συμπληρώσουν σε συνεννόηση με τους λοιπούς συνδικαιούχους στη φορολογική δήλωση το ποσό που αναλογεί στον καθένα.
4 Δύσκολα φεύγει η… στάμπα του φιλοξενούμενου
«Εχω τεράστιο πρόβλημα», γράφει ο νεαρός φορολογούμενος, «είχα δηλωθεί μόνο για έναν μήνα φιλοξενούμενος, ενώ τους υπόλοιπους 11 νοίκιασα δικό μου σπίτι. Το σύστημα μπλοκάρει και δεν με αφήνει να προχωρήσω γιατί θέλει συναίνεση από τους υπόλοιπους του νοικοκυριού. Μα δεν κατοικεί κανείς πια εκεί. Πού θα τους βρω; Ξέρω και άλλες περιπτώσεις, μάλιστα, όπου έχουν πεθάνει τα μέλη του νοικοκυριού».
Αυτή την αδικία του συστήματος αντιμετωπίζουν πολλά άτομα που δηλώθηκαν φιλοξενούμενοι και σήμερα κατοικούν μόνοι τους. Οι προϋποθέσεις όμως είναι σαφείς.
Οι φιλοξενούμενοι δεν μπορούν να καταθέσουν αιτήσεις για το μέρισμα εφόσον έχουν δηλώσει ότι φιλοξενούνται από άλλον φορολογούμενο στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του έτους 2016 ακόμα και αν τώρα δεν διαμένουν στο νοικοκυριό που είχαν δηλώσει.
5 Λάθη εκ παραδρομής:
Εκτός συστήματος βγαίνουν και πολλοί φορολογούμενοι που δήλωσαν λάθος στοιχεία. Για παράδειγμα, η δωρεάν παραχώρηση οικίας έχει καταχωρηθεί εκ παραδρομής ως φιλοξενία, με αποτέλεσμα χιλιάδες δικαιούχοι του μερίσματος να αποκλείονται αυτόματα από τη χορήγησή του. Για την παραδρομή αυτή, το Τaxisnet, κατά την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, δεν εντόπιζε σφάλμα, ως όφειλε, με αποτέλεσμα ο κατά δήλωση φιλοξενούμενος να επωμίζεται εσφαλμένα και το τεκμήριο της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης ή αντίστοιχα ο κατά δήλωση κάτοικος σε δωρεάν παραχωρημένη κατοικία να θεωρείται και εσφαλμένα φιλοξενούμενος.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση χαμηλοσυνταξιούχου με οικογενειακό εισόδημα 9.300 ευρώ (ο ίδιος και η γυναίκα του), τον οποίο αποκλείει το σύστημα επειδή του έχει παραχωρήσει η εγγονή του ένα διαμέρισμα 50 τ.μ. να ζήσει μια και δεν έχει άλλους πόρους. Το σύστημα τον εμφανίζει ως φιλοξενούμενο και χάνει το βοήθημα.
6 Ο «αόρατος» φιλοξενούμενος στερεί και από το νοικοκυριό το βοήθημα
Τα εισοδήματα του δηλωθέντος ως φιλοξενουμένου ακόμα και αν δεν διαμένει πια στο νοικοκυριό αθροίζονται στο συνολικό εισόδημα του 2016 και αποτελούν αιτία να απορριφθεί η αίτηση του νοικοκυριού. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που δεν γίνεται υπέρβαση του εισοδηματικού ορίου -μαζί με το εισόδημα του φιλοξενουμένου- πρέπει να αναζητηθεί ο φιλοξενούμενος για να δώσει τη συναίνεσή του μέσω της πλατφόρμας.
7 Ο ΟΑΕΔ δεν βλέπει τους ανέργους
Πολλοί άνεργοι, αν και δικαιούνται μέρισμα καθώς έχουν συμπληρώσει 6 συνεχόμενους μήνες ανεργίας μέσα στο 2017, συναντούν πρόβλημα καθώς δεν εμφανίζεται η ανεργία τους στο σύστημα του ΟΑΕΔ. Η οδηγία είναι να απευθυνθούν στον ΟΑΕΔ για τη διόρθωση των στοιχείων τους. Στη συνέχεια, πρέπει να ξαναμπούν στον διαδικτυακό τόπο www.koinonikomerisma.gr και να επαναλάβουν τη διαδικασία. Θα είναι όμως άδικο να μπλεχτούν στη γραφειοκρατία και να μην μπορέσουν να διορθώσουν το λάθος έως τις 12 Δεκεμβρίου που εκπνέει η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων.
8 Δεν συμπίπτουν τα ποσοστά κυριότητας του ακινήτου
Αποκλεισμούς προκαλεί και ο τρόπος που έχει δηλωθεί η κυριότητα ενός ακινήτου καθώς δεν έχουν συμπληρωθεί σωστά από τους συνδικαιούχους τα ποσοστά επικαρπίας και ψιλής κυριότητας. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο να μη συμπίπτουν τα ποσοστά (80%-20%, 70%-30%), καθώς άλλο έχει δηλώσει ο ένας και διαφορετικό ο άλλος. Επίσης, αποκλείεται δικαιούχος που έχει ψιλή κυριότητα 10% ενός σπιτιού, δηλαδή τίποτα ως περιουσιακό στοιχείο, γιατί ούτε να μείνει μπορεί, ούτε να το πουλήσει, ούτε να το νοικιάσει, αλλά παρ’ όλα αυτά μετράει ως τεκμήριο διαβίωσης!
9 Λάθη σε ΑΦΜ και ΑΜΚΑ
Πολλοί φορολογούμενοι ταλαιπωρήθηκαν καθώς η πλατφόρμα απέρριπτε την αίτησή τους ενώ τα στοιχεία ήταν σωστά. Αιτία του αποκλεισμού; Το ΑΦΜ δεν αντιστοιχούσε στον ΑΜΚΑ! Εχουν υποβληθεί πάνω από 50.000 αιτήματα για διορθώσεις στον ΑΜΚΑ (ευθυγράμμιση με τον ΑΦΜ) και το πρόβλημα λύνεται σταδιακά.
10 Αλλοδαποί
Φυσικάδικαιούνται μέρισμα και οι αλλοδαποί που έχουν ασφαλιστεί και διαμένουν τουλάχιστον 5 έτη στη χώρα μας. Υποβάλλουν άλλωστε φορολογική δήλωση. Σίγουρα θα υπάρχουν αλλοδαποί με υψηλό «μαύρο» εισόδημα, το οποίο δεν δηλώνουν, με αποτέλεσμα να λαμβάνουν το βοήθημα στερώντας το από κάποιον άλλο που έχει ανάγκη. Αλλά στον γενικό πληθυσμό περισσότεροι θα είναι οι ευκατάστατοι Ελληνες πλην των μισθωτών και των συνταξιούχων που δηλώνουν ελάχιστο εισόδημα και θα πάρουν το κοινωνικό μέρισμα. Πάντως, σύμφωνα με την ΗΔΙΚΑ, το 10% των δικαιούχων του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης είναι αλλοδαποί.
